Tesla in 2023 op nieuwe Kroatische Euromunten

Op 1 januari 2023 wordt de Euro de officiële munteenheid van Kroatië. Voor het eerst sinds 2015 zal een nieuw land deze gemeenschappelijke munt invoeren. Wist u echter dat er nogal wat controverse is geweest rondom twee van de vier muntontwerpen? En dat er in 2023 enkele tientallen miljoenen Nederlandse Euromunten in omloop worden gebracht in Kroatië?

De introductie van de Euro in Kroatië

Voordat Kroatië de gemeenschappelijke munt kan invoeren, moet er veel gebeuren. Voor een soepele overgang van de Kuna naar de Euro, is het onder andere van belang dat er voldoende muntgeld beschikbaar is. Dat betekent dat er miljoenen Euromunten moeten worden geslagen. Munten die eerst ontworpen moeten worden. En voor de muntontwerpen is Kroatië niet over één nacht ijs gegaan.

Hoe zien de nieuwe Euromunten van Kroatië eruit?

De ontwerpen van de toekomstige Euromunten zijn gekozen door middel van een ontwerpwedstrijd. Deze wedstrijd is georganiseerd door de Kroatische Nationale Bank. Iedereen heeft een ontwerp kunnen indienen. Er zijn wel een aantal richtlijnen geweest waaraan de ontwerpen moesten voldoen. Zo moesten er bepaalde Nationale symbolen van Kroatië op de munten worden afgebeeld.

Op 21 juli 2021 maakte de premier van Kroatië bekend welke symbolen dat waren. Op de nieuwe Euromunten moesten de volgende zaken worden afgebeeld:

• Een kaart van het land
• De beroemde uitvinder Nikola Tesla
• Een marter
• Letters uit het oude Glagolitisch alfabet
• Het Kroatische schaakbord

De winnende ontwerpen zijn op 4 februari 2022 gepresenteerd door de overheid. De ontwerpers hebben per persoon 70.000 Kuna, wat neerkomt op ongeveer € 9.300, gewonnen.

Het ontwerp van de € 2,-

Op de € 2,- munt zijn een geografische kaart van het land en het Kroatische schaakbordpatroon afgebeeld. Het randschrift is een zin uit een Slavisch drama uit de 17e eeuw genaamd ‘Dubravka ’.

Het schaakbordpatroon komt onder andere voor in het Wapen van Kroatië. Meer dan 1.000 jaar geleden werd, volgens één van de legendes, de Kroatische koning Stephen Držislav gevangen genomen door de Venetianen. Tijdens zijn gevangenschap speelde hij een schaakwedstrijd tegen de leider van de Republiek Venetië. Hij wist alle drie de potjes te winnen. Daarmee herwon hij zijn vrijheid - en volgens sommige verhalen kreeg hij ook weer zeggenschap over een deel van het huidige Kroatië. Sindsdien gebruikte hij het schaakbordpatroon in zijn Wapen. Een symbool voor de overwinning.

Het ontwerp van de € 1,-

De marter, staande op een tak, is afgebeeld op de € 1,-. Dit dier is zo symbolisch voor het land dat de huidige munteenheid ernaar is vernoemd. In het Kroatisch wordt de marter namelijk ‘kuna’ genoemd.

Het ontwerp van de € 0,50, € 0,20 en € 0,10

Op de munten van 50, 20 en 10 Eurocent is Nikola Tesla afgebeeld. Hij wordt gezien als één van de grootste ingenieurs en uitvinders aller tijden. Tesla is vooral bekend als de uitvinder van belangrijke onderdelen van het elektriciteitsnet, waaronder de wisselstroomgenerator. Elon Musk heeft zijn beroemde automerk niet voor niets naar deze uitvinder vernoemd.

Het ontwerp van de € 0,05, € 0,02 en € 0,01

Het Glagolitisch schrift is te zien op de laatste drie Euromunten van Kroatië. Dat is het oudste bekende Slavische alfabet. Waarschijnlijk is het ontstaan in de 9e eeuw. Op de munten van 0,05, 0,02 en 0,01 Eurocent zijn de ‘H’ en de ‘R’ afgebeeld. In het Kroatisch wordt het land namelijk ’Hrvatska’ genoemd.

Controverse rondom de Kroatische Euro’s

Moest Nikola Tesla wel worden afgebeeld?

Rondom twee ontwerpen is nogal wat controverse ontstaan. Toen bekend werd gemaakt dat Nikola Tesla op de munten zou worden afgebeeld, verzette de Servische Nationale Bank zich daartegen. Want hoewel de uitvinder was geboren in een dorp in het huidige Kroatië, was hij Servisch van afkomst. Na het onthullen van de ontwerpen in 2022 volgde weer een golf van protest vanuit de Servische media.

Mogelijk plagiaat gepleegd bij eerste € 1,- ontwerp

Het ontwerp van de afgebeelde 1 Euromunt is eigenlijk het tweede ontwerp voor deze denominatie. Het ontwerp dat de ontwerpwedstrijd in eerste instantie won, bleek namelijk wel heel veel te lijken op een foto van een Schotse fotograaf. Deze foto, van een marter op een tak, zou onrechtmatig zijn gebruikt door de ontwerper. Om verdere controverse te voorkomen trok de de ontwerper zich terug uit de wedstrijd. Daarna organiseerde de Kroatische Nationale Bank een tweede wedstrijd. Deelnemers konden dit keer alleen een ontwerp voor een nieuwe  1,- munt inzenden - en er moest een marter op zijn afgebeeld.

Nederlandse munten in omloop in Kroatië

De Kroatische Munt is op 18 juli 2022 officieel begonnen met het slaan van de eigen Euromunten. Echter is al snel duidelijk dat er teveel munten moeten worden geslagen. Gelukkig heeft De Nederlandsche Bank (DNB) kunnen bijspringen. DNB heeft ongeveer 70 miljoen Euromunten aan Kroatië verkocht. Dit zijn vooral muntstukken van 1 Cent, 2 Cent, 1 Euro en 2 Euro geweest. Nederland heeft al jaren een overschot aan met name munten van 1 en 2 Cent, aangezien bedragen tot 5 Cent worden afgerond. Van de 1 Euro munt hebben meerdere landen een overschot.

Het portret van Koning Willem-Alexander zal hierdoor veelvuldig opduiken in de portemonnees van Kroaten. Maar dat betekent niet dat Nederlandse munten de overhand hebben. Naar schatting zijn er in oktober ongeveer 420 miljoen Kroatische Euromunten geslagen. Dat aantal zal inmiddels zijn gestegen. Tevens zijn er enkele andere Eurolanden waarvan munten zijn ingekocht.

Kroatische Euro's in omloop in Nederland?

Er zal wel enige tijd overheen gaan voordat Kroatische Euromunten frequent in Nederland verschijnen. Als het ooit zover komt. Het aantal Euromunten dat landen jaarlijks in omloop (mogen) brengen is onder meer afhankelijk van het aantal inwoners. Hierdoor komt het weinig voor dat munten van kleinere Eurolanden in de portemonnees van Nederlanders belanden. Ook de afstand van een Euroland tot Nederland speelt een belangrijke rol. Niet voor niets komen munten van buurlanden, zoals Duitsland, hier veel voor.

Daarom kan men nu eenvoudig een complete set met alle acht nieuwe Kroatische Euromunten reserveren op www.euroset-kroatie.nl. Deze introductieset is verkrijgbaar vanaf € 9,95 en voorzien van een herdenkingsuitgifte waarop de invoering van de Euro in Kroatië centraal staat. Naar verwachting zal de set begin februari 2023 worden geleverd.